Spel samenvatting
👥 Een spel voor 1 – 4 spelers
⏳ Speelduur is ongeveer 60 – 120 minuten
🏢 Uitgever is Bad Rule Games
Introductie
Vlak voor de uitbarsting… De zon brandt op de marmeren pleinen van Pompeii. Handel bloeit, burgers zwoegen, en de stad groeit als nooit tevoren. Maar onder de grond roert iets zich, de slapende reus Vesuvius wordt langzaam wakker. In Pompeii, neem jij de rol aan van een invloedrijke Romeinse familie die haar stempel wil drukken op de geschiedenis… voordat alles in rook opgaat.
Terwijl je grondstoffen verzamelt, ambachtslieden opleidt en indrukwekkende gebouwen optrekt, groeit ook de spanning. Want vroeg of laat barst de vulkaan uit, en dan is het ieder voor zich. Bouw je mee aan de toekomst van Pompeii of word je meegevoerd door het vuur?
Let’s get it on the table
Plaats het speelbord in het midden van de tafel en leg vervolgens alle gebouwtegels met de achterkant naar boven op de daarvoor bestemde locaties.
Bedek daarna de vulkaan met de Vesuviustegel, waarbij de bedrukte zijde naar boven ligt.
Kies nu een moeilijkheidsgraad: A voor makkelijk, B voor gemiddeld of C voor moeilijk. Neem de bijbehorende set vulkaankaarten en trek hieruit negen kaarten. Schud deze kaarten samen met de Apocalypskaart en leg de stapel gedekt bovenaan het speelbord als vulkaan-trekstapel. Om het risico op een voortijdig einde van het spel te verkleinen, kunnen spelers ervoor kiezen alle kaarten van één moeilijkheidsgraad te gebruiken of de Apocalypskaart onderaan de stapel te leggen.
Vervolgens schud je de stadkaarten en plaats je deze met de achterkant naar boven naast de vulkaankaarten. Deze kaarten komen pas in het spel zodra gebouw zeventien, het Foro di Pompeii, gebouwd is. Ook de specialistkaarten worden geschud en met de achterkant naar boven naast de stadkaarten gelegd. Elke speler ontvangt zes specialistkaarten. Alle muntstukken, sestertii en denarii, gaan in de algemene voorraad. Mocht deze voorraad opraken, dan kan worden geïmproviseerd met wat er beschikbaar is.
Elke speler neemt een voorraadbord en pakt van dezelfde kleur drie werkers, een offermarker en alle eigendomsmarkers. De overige drie werkers en het Romeinse legertoken blijven in de algemene voorraad.
De offermarkers worden geplaatst op veld III onder de Vesuviustegel.
De startspeler wordt bepaald door te kijken wie het dichtst bij de Vesuvius woont; deze speler ontvangt de startspelertoken.
De voorbereiding wordt afgesloten met een eerste keuze- en investeringsronde. Beginnend met de speler rechts van de startspeler en vervolgens tegen de klok in, kiest iedere speler één beschikbaar rood gebouw, draait de bouwtegel om en plaatst een eigendomsmarker erop. Daarnaast plaatst iedere speler totaal drie sestertius op een willekeurig goed met waarde één op zijn voorraadbord.
Met de stad klaar om gebouwd te worden en de dreiging van de Vesuvius die in de verte loom opdoemt, is het nu tijd om macht te grijpen en je naam voor altijd te vereeuwigen in de geschiedenis van Pompeii!
Laten we gaan spelen
Het doel van het spel is om als eerste speler een Romeins leger te verzamelen en dit strategisch buiten de stad te plaatsen. De speler die dit bereikt, wint en krijgt de roem van Pompeii.
Tijdens het spel zetten spelers om de beurt werkers in op verschillende actieplaatsen om zo middelen te verzamelen, goederen te produceren, gebouwen te bouwen, te handelen en specialisten op te leiden.
Het spelbord biedt twee soorten actieplaatsen waar werkers geplaatst kunnen worden.
De eerste soort zijn de onbeperkte actieplaatsen, waar elke speler in elke ronde al zijn werkers kan inzetten. Dit zijn vooral plekken waar grondstoffen van waarde kunnen worden verzameld.
De tweede soort zijn de beperkte actieplaatsen, waar slechts een beperkt aantal werkers mag worden geplaatst, afhankelijk van het aantal spelers. Deze plekken zijn bedoeld voor het produceren van goederen met een hogere waarde, het bouwen van gebouwen, het verhandelen van goederen, en het opleiden of verhandelen van specialisten.
Het is belangrijk om voldoende rijkdom te verzamelen om een leger te financieren, maar ook om samen offers te brengen die de vulkaan kalmeren. Wie zich te veel richt op eigen voordeel, loopt het risico bedolven te worden onder de vulkanische as.
Pompeii wordt gespeeld in twee verschillende fasen.
De eerste fase heet De Kalmte. In deze fase richten spelers zich vooral op het bouwen van rode gebouwen en het verzamelen van specialistkaarten. Deze vormen de basis van de dagelijkse activiteiten en zijn de ruggengraat van de stad Pompeii.
De startspeler begint elke speelronde door een werker op een actieveld te plaatsen en de bijbehorende actie uit te voeren. Daarna plaatsen de andere spelers om de beurt, met de klok mee, ook één werker. Zo voert iedereen in zijn beurt een actie uit. Er zijn vijf standaardacties waaruit gekozen kan worden:
-Grondstoffen verzamelen, Rondom Pompeii zijn verschillende grondstoffen te vinden zoals graan, hout, vis, klei en olijven. Deze zijn duidelijk weergegeven op het speelbord. Elke speler mag in elke speelronde al zijn werkers op hetzelfde grondstofveld plaatsen om die grondstof te verzamelen. Zodra een werker op een grondstofveld is geplaatst, krijgt de speler een muntstuk uit de algemene voorraad dat op het overeenkomstige veld op zijn voorraadbord wordt gelegd. Elke munt staat voor één stuk grondstof.
Het is slim om zo snel mogelijk extra werkers te verkrijgen, want meer werkers kunnen meer inkomsten genereren dan ze kosten. Omdat het werven van werkers wijn kost, is het verstandig om tijdig een voorraad wijn aan te leggen.
-Produceren, In Pompeii verzamelen spelers goederen om voldoende rijkdom op te bouwen voor het aanschaffen van een leger en het verkrijgen van macht over de stad. Goederen omvatten zowel grondstoffen als producten van hogere waarde. Bij de rode en blauwe gebouwen kunnen grondstoffen worden omgezet in luxere goederen. Op elk gebouw staat aangegeven welke goederen je nodig hebt om er goederen van een hogere waarde voor terug te krijgen.
Als je een werker op een vrij actieveld van een gebouw plaatst, mag je zelf bepalen hoeveel goederen je wilt omzetten. Er is geen limiet aan de hoeveelheid goederen die je per keer kunt verwerken.
-Bouwen, Spelers kunnen gebouwen pas gebruiken nadat ze zijn gebouwd. Er zijn vier soorten gebouwen: rode en blauwe productiegebouwen, een groen gebouw dat nodig is om een leger te verkrijgen, en een paars gebouw dat cruciaal is om het spel te winnen.
Om een gebouw te bouwen, plaatst een speler een werker op een beschikbaar bouwactieveld. Op dat veld staan de bouwkosten aangegeven voor elk type gebouw. De speler betaalt deze kosten door de benodigde goederen van zijn voorraadbord terug te leggen in de algemene voorraad. Vervolgens draait hij de gebouwtegel om en plaatst een marker in zijn kleur om het eigendom van het gebouw aan te geven.
Let op dat één werker maar één gebouw kan bouwen, zelfs als de speler genoeg goederen heeft om meerdere gebouwen te bouwen.
Een gebouw kan maar aan één speler toebehoren, maar de actievelden en functies van het gebouw zijn voor alle spelers beschikbaar.
Het eerste niet-rode gebouw dat gebouwd moet worden is het speciale gebouw genaamd Foro di Pompeii. Dit gebouw mag echter pas worden gebouwd nadat een bepaalde marker op de Vesuvius-tegel is verplaatst. Pas als het Foro is gebouwd, mogen de andere niet-rode gebouwen worden neergezet.
Wanneer het Foro di Pompeii wordt gebouwd, ontwaakt de vulkaan Vesuvius. De Vesuvius-tegel wordt omgedraaid en vanaf dat moment eindigt elke speelronde met het brengen van offers aan de goden. Tegelijkertijd worden stadkaarten onthuld en ontvangen alle spelers er zes. De speler die het Foro heeft gebouwd krijgt bovendien een extra specialistkaart en een extra stadkaart, die direct geactiveerd worden, inclusief eventuele eenmalige effecten.
-Handelen, spelers kunnen hun goederen verhandelen in de haven van Pompeii. Zodra een speler een werker plaatst bij de handelsplek, mag hij goederen ruilen volgens vaste ruilverhoudingen. Hierbij kan een speler goederen van hogere waarde ruilen voor goederen van lagere waarde in een verhouding van één op één. Goederen van dezelfde waarde kunnen worden geruild in een verhouding van twee tegen één, terwijl het ruilen naar goederen van hogere waarde vier tegen één kost.
Een bijzondere uitzondering geldt voor parels, die alleen via specialist- of stadkaarten te verkrijgen zijn. Parels kunnen tegen andere goederen van waarde drie worden geruild in een één-op-één verhouding.
Tijdens een handelsactie mag een speler slechts één type goed ruilen voor één ander type goed. De hoeveelheid die geruild wordt, is onbeperkt zolang de speler voldoende voorraad heeft. Het is niet toegestaan om in één actie meerdere soorten goederen tegelijk te ruilen. De ruil wordt verwerkt op het voorraadbord door munten te verplaatsen en eventueel terug te leggen in de algemene voorraad.
-Specialisten opleiden, elke speler begint het spel met specialistkaarten. Tijdens de tweede fase van het spel, De Ontwaking, kunnen spelers nieuwe specialistkaarten verkrijgen door offers te brengen die een bepaalde waarde overschrijden. Specialistkaarten kunnen worden geactiveerd of geruild door een werker op het speciale plein in Pompeii, het Piazza di Pompeii, te plaatsen.
Wanneer een speler een werker op het Piazza plaatst, mag hij één specialist activeren. Hiervoor moet de speler de kosten betalen die onderaan de specialistkaart staan aangegeven, door de benodigde muntjes van zijn voorraadbord te verwijderen. Na betaling wordt de specialist beschikbaar voor gebruik en wordt de kaart open naast het voorraadbord gelegd. De effecten van deze specialisten zijn elders in de spelregels uitgelegd, maar kunnen bijvoorbeeld extra acties of voordelen bieden.
Spelers kunnen er ook voor kiezen om specialisten te ruilen. Hiervoor betalen ze één goed van waarde één om een inactieve specialistkaart te verwijderen en een nieuwe specialistkaart te trekken. Let op dat opleiden en ruilen twee verschillende acties zijn; een speler kan dus niet beide in dezelfde werkeractie uitvoeren.
Daarnaast kunnen werkers ook een actie uitvoeren via specialist- of stadkaarten. Een speelronde eindigt zodra alle spelers al hun werkers op het bord hebben geplaatst en geactiveerd.
Tijdens De Kalmte kunnen spelers alleen rode gebouwen bouwen en het speciale gebouw genaamd Foro di Pompeii. Aan het einde van elke speelronde nemen spelers hun werkers terug van het bord, wordt de startspeler-token doorgegeven aan de speler links en gaat de ronde marker één veldje verder.
Zodra spelers besluiten het gebouw Foro di Pompeii te bouwen, begint er iets bijzonders. Het is het eerste niet-rode gebouw dat verplicht gebouwd moet worden. Wanneer het Foro wordt gebouwd, wordt de Vesuvius-tegel omgedraaid en ontvangen alle spelers stadkaarten. De speler die het Foro heeft gebouwd, krijgt daarnaast een extra stadkaart en een specialistkaart, die meteen geactiveerd worden inclusief eventuele eenmalige effecten. Hiermee start de volgende fase van het spel: De Ontwaking.
De tweede fase van het spel, de Ontwaking:
In de Ontwaking begint de stad op nieuwe manieren te bloeien. Er komt meer nadruk op luxegoederen en handel. Spelers proberen hiermee een leger te verwerven en de macht over Pompeii te grijpen. Net als in de eerste fase plaatsen spelers hun werkers om acties uit te voeren.
Vanaf dit moment eindigt elke speelronde met het brengen van offers aan de goden, omdat het bouwen van het Foro di Pompeii de vulkaan heeft doen ontwaken. Deze offers verlopen in drie stappen. Eerst wordt de waarde van de offers bepaald. Daarna onderhandelen en betalen de spelers hun offers. Ten slotte worden de gevolgen van de offers vastgesteld.
Als de offers succesvol zijn, trekken de spelers die het meeste hebben gegeven extra kaarten, en wordt de ronde marker verdergezet. Na drie opeenvolgende succesvolle offers worden alle spelers sterker en verhogen ze hun offermarker. Mislukken de offers, dan wordt een vulkaantegel omgedraaid, wat negatieve gevolgen heeft voor de voorraad, en gaat de rond marker terug. Daarna begint een nieuwe speelronde met de startspeler die naar links opschuift.
Het spel eindigt
Het spel Pompeii kan op twee manieren eindigen. De eerste en meest begeerde manier is door de macht over Pompeii te grijpen. Dit gebeurt wanneer een speler als eerste een leger rekruteert en dit leger vervolgens plaatst in het speciale gebouw dat het centrum van de stad vertegenwoordigt. Daarmee vereeuwigt die speler zijn naam als de ware vormgever van Pompeii’s glorie en wint het spel.
Om dit te bereiken moeten spelers twee belangrijke stappen zetten. Ten eerste moet een leger worden gerekruteerd door een werker te plaatsen bij het gebouw waar het leger wordt gevormd en daarbij de benodigde goederen te betalen. Ten tweede moet het centrale gebouw, dat het Castrum wordt genoemd, worden gebouwd door een werker in te zetten en de bouwkosten te voldoen. Zodra het Castrum is voltooid, plaatst de speler tijdens zijn beurt direct zijn legertoken in het gebouw, zonder een extra werkeractie nodig te hebben.
Hoewel alle spelers hun eigen leger moeten rekruteren, hoeft slechts één speler het Castrum te bouwen om het spel te kunnen winnen. Wel is het belangrijk om te beseffen dat er stadkaarten zijn die directe invloed hebben op het Romeinse leger en de bouw van het Castrum. Deze kaarten kunnen een poging tot machtsovername nog flink dwarsbomen.
De tweede manier waarop het spel kan eindigen is een veel onheilspellender scenario: de totale vernietiging van Pompeii. Dit gebeurt wanneer de apocalypskaart wordt getrokken. Op dat moment eindigt het spel abrupt en hebben alle spelers verloren. De stad en haar inwoners worden bedolven onder verstikkende en giftige vulkaanas. Dit tragische einde is het gevolg van egoïstische ruzies en het onvermogen van de spelers om tot een gezamenlijke overeenkomst te komen over het brengen van offers aan de goden.
Final Conclusion & rating
Moeilijkheid: 2.00/ 5
Herspeelbaarheid: 7
Onze score: 8 van de 10 dobbelstenen
Pompeii is een strategisch en thematisch rijk bordspel dat spelers een boeiende mix van worker placement, resource management en tactische keuzes biedt. Het spel verloopt in twee duidelijke fasen: eerst richt je je op het opbouwen van de basis met rode gebouwen en specialisten, waarna de tweede fase begint waarin handel, luxe goederen en het vergaren van een leger centraal staan. Deze opbouw zorgt voor een mooie spanningsboog en voldoende diepgang zonder onnodig ingewikkeld te worden.
Wat ik erg waardeer aan Pompeii is het dynamische element van de vulkaan die dreigt uit te barsten. Dit mechanisme, samen met het brengen van offers, dwingt spelers om niet alleen op eigen winst te focussen maar ook rekening te houden met het collectief en het risico van totale vernietiging. Dit zorgt voor een interessante balans tussen competitie en samenwerking.
De speelervaring is rijk aan keuzes en biedt veel variatie door de combinatie van grondstoffen verzamelen, produceren, handelen, bouwen en specialisten opleiden. De gebouwen zijn individueel eigendom, maar toegankelijk voor alle spelers, wat zorgt voor subtiele strategische interactie.
Toch zijn er ook punten die nog verbeterd kunnen worden. Zo vond ik dat sommige regels, vooral rond het bouwen van het Foro di Pompeii, niet altijd even duidelijk zijn. Het is niet altijd evident wanneer precies dit cruciale gebouw gebouwd moet worden, terwijl het bouwen ervan een belangrijk keerpunt in het spel markeert. Dit kan soms voor verwarring zorgen en het speltempo beïnvloeden. Hier zou een duidelijkere en strakkere formulering van de regels zeker bijdragen aan een soepelere spelbeleving.
Daarnaast merkten we dat het spel door de vele acties en details een behoorlijke leercurve kent en soms wat lang kan duren, wat misschien niet voor iedere speler ideaal is. Maar voor liefhebbers van strategische bordspellen met een sterke thematische onderbouwing en een tikkeltje spanning door het vulkaanmechanisme is Pompeii absoluut een aanrader.
Kortom, Pompeii is een ambitieus en doordacht spel dat met enkele kleine aanpassingen in de spelregels nog beter tot zijn recht kan komen. Daar dit een preview exemplaar is, verwachten wij dat deze puntjes in het uiteindelijke exemplaar ook opgelost zijn.
Dank aan Bad Rule Games voor dit preview exemplaar en de mogelijkheid om er een stukje over te schrijven.
